Witamina A – źródła, wpływ na organizm, skutki niedoboru i przedawkowania
Witamina A to potoczna nazwa kilku związków organicznych z grupy retinoidów. Często określana jest również retinolem, beta-karotenem, akseroftolem oraz prowitaminą A. Należy ona do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. W roślinach związek ten gromadzi się i występuje pod postacią karotenoidów. W organizmie witamina A magazynowana jest jako retinol w wątrobie i tkance tłuszczowej. Jest ona jedną z najwcześniej odkrytych witamin w historii medycyny. Znacznie wcześniej, jeszcze przed odkryciem witaminy A, skutki jej niedoboru objawowo leczyli starożytni Egipcjanie, Grecy oraz Rzymianie. Chorobę nazywano kurzą lub zmierzchową ślepotą, a terapia polegała na spożywaniu surowej lub gotowanej wątroby pochodzenia zwierzęcego.
ROLA WITAMINY A W ORGANIZMIE
Witamina A to niezwykle ważna witamina, która ma istotne znaczenie dla funkcjonowania naszego organizmu. Ma duży udział w procesie widzenia, wpływa na wzrost, reguluje wzrost tkanki nabłonkowej i innych komórek organizmu. Oprócz tego działa przeciwnowotworowo, chroni nabłonek układu oddechowego przed drobnoustrojami, wzmacnia układ odpornościowy, zapobiega zakażeniom, pomaga zwalczać bakterie i wirusy, utrzymuje prawidłowy stan skóry, włosów i paznokci, a także wpływa na prawidłowe funkcjonowanie błon komórkowych. To jeden z najważniejszych związków, który buduje odporność organizmu.
WYSTĘPOWANIE WITAMINY A
Witaminę A znaleźć możemy między innymi w maśle, mleku i produktach mleczarskich, niektórych tłustych rybach, wątrobie i podrobach zwierzęcych, jajach, słodkich ziemniakach, jarmużu, szpinaku czy w dyni. Najwięcej pożądanych dla organizmu karotenoidów, wśród których najważniejszą rolę odgrywa beta karoten, znajduje się w szpinaku, marchwi, pomidorach, czerwonej papryce i sałacie. Owoce szczególnie bogate w karotenoidy to np. wiśnie, morele, brzoskwinie i śliwki. Produktem, który najczęśniej wykorzystuje się do suplementacji i zawiera najwięcej witaminy A, jest tran pochodzenia rybiego.
Fot. Shutterstock / Ekaterina Kondratova.
OBJAWY NIEDOBORU WITAMINY A
Osoby, które pracują przy komputerze, kobiety w ciąży, alkoholicy i palacze, a także osoby starsze to grupa potrzebująca większej ilości witaminy A.
Niedobór witaminy A najczęściej objawia się: – złym widzeniem po zmierzchu (tak zwana „kurza ślepota”) – wypadaniem włosów i ich łamliwością, – zahamowaniem wzrostu, – spierzchniętą skórą i wysypką, – wysychaniem rogówki i spojówki oka, – występowaniem kruchych i wolno rosnących paznokci, – zwiększoną podatnością na infekcje bakteryjne i wirusowe, – trądzikiem, wypryskami, – skłonnościami do biegunek.
NADMIAR WITAMINY A – OBJAWY
W dzisiejszych czasach coraz częściej sięgamy po suplementy witaminowe, lecz trzeba pamiętać, że nadmierne spożycie witaminy A, z uwagi na fakt gromadzenia się jej w wątrobie, może być toksyczne dla organizmu i niebezpieczne dla zdrowia. Dlatego tran rybi należy zażywać ściśle według zaleceń lekarze lub zgodnie z ulotką farmaceutyku.
Objawy nadmiaru (hiperwitaminozy) to:
– nadpobudliwość i drażliwość, – nudności, wymioty, – bóle głowy, – bóle stawów i mięśni, – powiększenie wątroby i zaburzenia jej funkcji, – żółtawe zmiany skórne, – mniejsza zawartość wapnia w kościach, – wady wrodzone u dzieci matek, które w czasie ciąży doświadczyły hiperwitaminozy.
CO ROBIĆ W PRZYPADKU NIEDOBORU LUB NADMIARU WITAMINY A?
W sytuacji stwierdzenia niedoboru lub nadmiaru witaminy A w organizmie, należy przeanalizować naszą codzienną dietę i w możliwy sposób ją zmodyfikować. W przypadku niedoboru – dodać do diety produkty bogate w witaminę A, a nadmiaru – ograniczyć ich spożywanie. W przypadku wykrycia nadmiaru, należy zmniejszyć, a w szczególnych przypadkach zaprzestać zażywania suplementów witaminowych, w których znajduje się witamina A. Niekiedy nawet w przypadku odpowiednio zbilansowanej diety stwierdza się niedobór witaminy A. W takiej sytuacji należy rozważyć dodatkową suplementację. Najlepszym rozwiązaniem jest jednak skonsultowanie się z lekarzem dietetykiem, który ułoży odpowiednią dietę i zaleci podejmowanie odpowiednich kroków. [1]
[1]. http://www.medonet.pl/zdrowie/zdrowie-dla-kazdego,witamina-a—zrodla–wplyw-na-organizm–skutki- niedoboru-i-przedawkowania,artykul,1721642.html